Ông Lự là một người không lành lặn, chân bị dị tật nên đi đứng hơi khập khiễng. Trước ông làm thợ cơ khí ở Xí nghiệp cơ khí Vĩnh Long của huyện Nam Ninh cũ. Khi xí nghiệp giải thể, ông chuyển sang sửa chữa xe máy, xe đạp.

 

"Tôi làm máy giặt cũng vì thương vợ con quá. Tôi còn nhớ hồi đó, những sáng mùa đông giá rét các cháu ngồi còng lưng vò những chậu quần áo đầy có ngọn. Làm nghề sửa xe, quần áo của tôi đặc quánh dầu mỡ, các cháu giặt cực lắm. Thương vợ thương con tôi ứa nước mắt". Nếu kinh tế khá giả thì ông Lự đã phi thẳng lên thành phố Nam Định mua một chiếc máy giặt hiệu Elextrolux bởi đầu những năm 1990, máy giặt cũng đã khá phổ biến ở đô thị.

 

Cám cảnh nhà nghèo, lại sẵn "máu cơ khí" trong người, ông Lự mày mò sáng tạo máy giặt theo kiểu của mình.

 

Phải mất cả trăm năm nghiên cứu, các hãng máy giặt nổi tiếng như Elextrolux, Toshiba... mới cho ra đời những chiếc máy giặt hoàn hảo như hiện nay, giải phóng cả triệu phụ nữ khỏi công việc giặt giũ vất vả. Ấy thế mà một ông cựu công nhân cơ khí lại dám nhảy vào lĩnh vực "công nghệ cao" này thì nhất định đầu óc ông Lự có vấn đề rồi. Mọi người kháo nhau vậy, và chính vợ con cũng nghi ngờ ông.

 

Sau hơn một năm trầy trật lấy chỗ nọ vá, ghép vào chỗ kia, năm 2001, ông Lự cho ra đời chiếc máy giặt đầu tiên, thô và cục mịch nhưng đã vận hành được các thao tác cơ bản như lấy nước, quay quần áo, xả... Cứ 20-25 phút máy đảo chiều 10 lần quần áo. Máy có hẹn giờ, mở cửa tự động. Nhưng máy vẫn chưa tự lập trình được quá trình làm việc, khi nó xong một thao tác nào đó ông Lự lại phải can thiệp, "nhắc nhở" để nó làm việc tiếp. Đặc biệt, nếu đang giặt bị mất điện thì máy quên hết các thao tác đã làm, lại giặt từ đầu, thậm chí vừa cho quần áo vào chưa giặt giũ gì, máy đã xả nước ào ào...

 

Phải đến tháng 6/2002, một chiếc máy giặt tự động hoàn toàn mới được ông Lự hoàn thiện. Song đôi khi máy vẫn trở chứng. Đang chạy tự dưng nó tạm nghỉ; mất điện, mất nước khởi động lại máy vẫn bị quên chương trình; các bộ phận của máy chưa làm việc ăn ý, nhiều lúc "ông chẳng bà chuộc", đá nhau tanh tách.

 

Coi máy như con, ông Lự lại ân cần tìm hiểu, uốn nắn, sửa chữa, dạy dỗ đứa con trí tuệ mà ông mất mấy năm trời thai nghén. Điều đáng nói là cho đến nay, khi sắp hoàn thành chiếc máy giặt thứ 3, người thợ sửa xe đạp này vẫn chưa hề tiếp xúc với một chiếc máy giặt của nước ngoài nào. Điều đó hoàn toàn loại trừ những lời đồn thổi, rằng ông Lự "phẫu thuật" chiếc máy giặt có sẵn rồi đảo đảo, xóc xóc, vá víu biến thành máy giặt của mình.

 

Sau khi hoàn chỉnh chiếc máy giặt tự động thứ nhất, năm 2003 ông Lự làm chiếc thứ 2 với nhiều cải tiến về các chi tiết máy, tốc độ làm việc của máy, đặc biệt các bộ phận làm bằng sắt, tôn khiến máy cục mịch, nặng nề... cũng được thay thế dần. "Đứa con thứ hai" đã ưa nhìn hơn hẳn. Tuy nhiên, ông chưa hề có ý định kiếm tiền bằng nghề mới này. Chiếc thứ nhất gia đình ông để sử dụng, đã 5 năm nay "máy vẫn chạy tốt", không hỏng hóc gì. Chiếc thứ hai, ông cho một người bạn "dùng cho biết", còn chiếc thứ ba hôm chúng tôi đến ông mới đang lên khuôn.

 

Cái sau tiến bộ, hoàn thiện hơn cái trước. Khoang bụng của máy từ chỗ chỉ giặt được 4kg quần áo mỗi lần đã tăng lên 4,5-5kg. Ông Lự nói: "Máy của tôi chỉ mất 20-25 phút hoàn thành một lần giặt, máy của nước ngoài mất 1-1,5 tiếng nên tiết kiệm tối đa điện năng. Về nước cũng thế, giặt càng lâu sẽ càng tốn nước. Đó là nguyên lý rồi". Máy giặt của ông Lự có nguyên lý hoạt động là trục nằm ngang, chà xát trong khi máy giặt tiên tiến của nước ngoài có trục thẳng đứng, hoạt động theo độ văng ly tâm. Đây là "bảo bối" để máy ông Lự tiết kiệm cả điện lẫn nước.

 

Đầu năm 2006, ông Lự đã chính thức nhận được "giấy khai sinh" - tức là bằng độc quyền sáng chế - cho đứa con đẻ của mình, dù trước đó Cục sở hữu trí tuệ đã rất do dự cho việc cấp này.

 

(Theo Thanh Niên)